ขั้นตอนตรวจเอดส์ ตรวจหาเชื้อเอชไอวี มีวิธีการอย่างไรบ้าง
ขั้นแรก : ลงทะเบียน และรับบริการให้คำปรึกษา “ก่อน” การตรวจเลือด
เมื่อท่านเดินทางมาถึงคลีนิคนิรนาม (ไม่ต้องมีการนัดหมายล่วงหน้า) เพียงไปที่ช่องลงทะเบียน กรอกแบบฟอร์ม และนำไปให้เจ้าหน้าที่ พร้อมบัตรประชาชน พร้อมจ่ายเงิน 20 บาทค่าทำบัตร จากนั้นจะได้รับบัตรคิว ข้อมูลของท่านที่ลงทะเบียนน้ันจะถูกเก็บเป็นความลับ และเมื่อถึงคิวของท่าน เจ้าหน้าที่จะเชิญท่านเข้าไปในห้องให้คำปรึกษา เจ้าหน้าที่จะสอบถามและให้คำปรึกษา “ก่อน” ที่จะตรวจเลือด ข้อมูลจากการสอบถามพูดคุยจะถูกเก็บเป็นความลับ และไม่มีการตัดสินใดๆ จากเจ้าหน้าที่ ถึงความประพฤติหรืออัตลักษณ์ ดังนั้น ท่านจึงสบายใจได้และสามารถตอบคำถามตามความเป็นจริง เพื่อประโยชน์สูงสุดแก่ตัวท่านเอง ท่านควรใช้โอกาสนี้ ในการพูดคุยถึงข้อสงสัยในใจ เพื่อเราจะสามารถป้องกันและรู้ทันในอนาคต ขั้นตอนการให้คำปรึกษาประมาณ 10 นาที ส่วนคิวนั้น แล้วแต่จำนวนผู้มาเข้ารับบริการ
ขั้นที่สอง : การตรวจเลือด
สำหรับการตรวจเลือด เจ้าหน้าที่จะเชิญท่านไปนั่งรอที่หน้าห้องตรวจ จนกว่าคิวของท่านจะถูกเรียก และเมื่อถึงคิวของท่านแล้ว เจ้าหน้าที่ก็จะทำการเจาะเลือดที่แขนด้านในใส่หลอด โดยไม่มีการเขียนชื่อ แต่จะเป็นการระบุหมายเลข อุปกรณ์และเข็มจะใช้ของใหม่ทั้งหมด เจ้าหน้าที่มีความชำนาญ เจาะอย่างรวดเร็วและไม่เจ็บตัว จบด้วยการปิดสำลีที่แขนของท่าน และขั้นตอนนี้จะใช้เวลาเพียง 3 นาที
ขั้นสุดท้าย : รับผลเลือด และรับคำปรึกษา “หลัง” การตรวจ
ประมาณ 1 ชั่วโมงหลังจากการเจาะเลือด ท่านสามารถมายื่นบัตร รอรับผลได้ โดยเจ้าหน้าที่จะเชิญเข้าไปพบเจ้าหน้าที่ให้คำปรึกษาท่านเดิม เพื่อรับผล โดยท่านจะเลือกรับผลแบบพิมพ์หรือไม่พิมพ์ผลออกมาก็ได้ และเจ้าหน้าที่จะคุยกับท่านอีกเพื่อแนะนำการมีเพศสัมพันธ์แบบปลอดภัย
ข้อสำคัญของระยะฟักตัว ก่อนมาเข้ารับบริการ
ช่วงระยะเวลาระหว่างการติดเชื้อเอชไอวี และเวลาที่แอนติบอดีในร่างกายต้านเชื้อเอชไอวี ที่สามารถตรวจเลือดหาเชื้อได้นั้น เราเรียกว่า ระยะฟักตัว
99% ของผู้มีเชื้อเอชไอวี ร่างกายจะต้านเชื้อและปรากฏให้เห็นการการตรวจ หลังจากระยะเวลา 3 เดือนไปแล้ว อย่างไรก็ดี ปัจจุบัน เรามีการตรวจแอนติบอดี ที่มีประสิทธิภาพกว่าเมื่อก่อน
ดังนั้น เราจะสามารถตรวจหาเชื้อได้ภายในเวลา 30 วัน หลังจากได้รับเชื้อเอชไอวี ดังนั้น หากท่านมีความเสี่ยงและอยากเข้ามารับการตรวจ ก็สามารถมาได้เลยในช่วงเดือนแรก แต่ว่าจะต้องมาตรวจซ้ำอีกครั้งหลัง 3 เดือนไปแล้ว
สำคัญที่สุด คือ ณ ตอนนี้ คลีนิคนิรนาม เปิดให้บริการการตรวจ “แนท” ที่สามารถตรวจหาเชื้อได้เลย หลังจากรับเชื้อหรือมีความเสี่ยงมา 5 วัน เท่านั้น!
สำหรับคนไทย – ข้อชี้แจงในการรับบริการตรวจเลือด
คลีนิคนิรนาม สภากาชาดไทย ขอชี้แจงกระบวนการรับบริการตรวจเลือดหาการติดเชื้อเอชไอวี ขั้นตอนตรวจเอดส์ และวิธีการตรวจเลือด ดังนี้
1. ผู้มารับบริการตรวจเลือดหาการติดเชื้อเอชไอวีทุกรายที่คลีนิคนิรนาม สภากาชาดไทย จะได้รับการให้คำปรึกษาแนะนำก่อนการตรวจเลือดเพื่อประเมินความเสี่ยงและทำ การตัดสินใจรับการตรวจเลือด หากผู้มารับบริการตัดสินใจตรวจ จะได้รับการเจาะเลือดเพื่อนำไปตรวจด้วยวิธี 4th generation enzyme immunoassay หรือ EIA ซึ่งจะตรวจจับภูมิหรือแอนติบอดี้ (antibody) ต่อเชื้อเอชไอวี ร่วมกับตรวจจับชิ้นส่วนของเชื้อหรือแอนติเจน (antigen) พร้อมกันไปด้วย จึงมีความไวมากกว่าการตรวจด้วยวิธี EIA รุ่นก่อนๆ และสามารถตรวจพบผลบวกได้หลังมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสเชื้อมาประมาณ 3 สัปดาห์ขึ้นไป โดยผู้มารับบริการจะทราบผล 4th generation EIA ในเวลาประมาณ 1 ชั่วโมงหลังเจาะเลือด
2. หากผลการตรวจ 4th generation EIA เป็นลบ ผู้มารับบริการจะได้รับการแจ้งผลลบของ 4th generation EIA ในระหว่างการให้คำปรึกษาแนะนำหลังการตรวจเลือด เพื่อวางแผนร่วมกันให้ผลเลือดเป็นลบตลอดไป และจะได้รับการแจ้งว่าจะมีการนำตัวอย่างเลือดที่เก็บไว้ไปทำการตรวจด้วยวิธี แนท (NAT หรือ nucleic acid testing) ต่อไป ซึ่งวิธี NAT จะตรวจจับสารพันธุกรรมของเชื้อเอชไอวี จึงมีความไวมากกว่าการตรวจด้วยวิธี EIA และสามารถตรวจพบผลบวกได้หลังมีความเสี่ยงต่อการสัมผัสเชื้อมาประมาณ 5 วันขึ้นไป โดยหากผู้มารับบริการยินดีให้เบอร์โทรศัพท์ที่ติดต่อได้ไว้กับทางคลีนิ คนิรนาม ก็จะได้รับการโทรศัพท์แจ้งให้กลับมาที่คลีนิคนิรนามหากผล NAT เป็นบวก และจะมีการตรวจเลือดเพื่อวัดปริมาณ viral load (ไวรัลโลด) ยืนยันอีกครั้งด้วย หากผล NAT เป็นลบจะไม่ได้มีการโทรศัพท์แจ้งกลับไป นอกจากนี้ ผู้มารับบริการอาจเลือกที่จะโทรศัพท์มาถามผล NAT ด้วยตัวเองก็ได้ โดยจะสามารถทราบผลได้ตั้งแต่ 1-2 วันหลังการมาตรวจครั้งแรก ที่ผ่านมา พบมีผู้มารับบริการของคลีนิคนิรนามที่ผล 4th generation EIA เป็นลบ แต่ผล NAT เป็นบวก ซึ่งแปลว่าเป็นผู้ที่เพิ่งติดเชื้อเอชไอวีในระยะเฉียบพลัน ประมาณ 4 ใน 1000 ราย โดยส่วนใหญ่เป็นชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย
3. หากผลการตรวจ 4th generation EIA เป็นบวก ผู้มารับบริการจะได้รับการแจ้งผลบวกครั้งแรกจาก 4th generation EIA และจะได้รับการเจาะเลือดซ้ำอีกครั้ง เพื่อนำไปตรวจด้วยวิธี rapid test อีก 2 วิธี หากผล rapid test อย่างน้อย 1 วิธี หรือทั้ง 2 วิธีเป็นบวก ผู้มารับบริการจะได้รับการแจ้งยืนยันผลบวกในระหว่างการให้คำปรึกษาแนะนำหลัง การตรวจเลือด เพื่อวางแผนการรับการดูแลรักษาสำหรับผู้ติดเชื้อเอชไอวีต่อไป และจะได้รับการแจ้งว่าจะมีการนำตัวอย่างเลือดที่เก็บไว้ไปทำการตรวจด้วยวิธี EIA รุ่นก่อนหน้านี้ ซึ่งจะมีความไวน้อยกว่า 4th generation EIA โดยหากผล EIA รุ่นก่อนหน้านี้ยังเป็นลบอยู่ แปลว่าเป็นผู้ที่เพิ่งเริ่มสร้างแอนติบอดีและยังเป็นผู้ที่เพิ่งติดเชื้อเอ ชไอวีในระยะเฉียบพลันอยู่ (ถึงแม้จะไม่เฉียบพลันเท่าผู้ที่ผล 4th generation EIA เป็นลบ แต่ผล NAT เป็นบวกก็ตาม) ผู้ติดเชื้อที่เป็นผู้ที่เพิ่งติดเชื้อเอชไอวีในระยะเฉียบพลันจะได้รับการ ติดต่อกลับไปทางโทรศัพท์หากได้ให้เบอร์โทรศัพท์ไว้ เพื่อให้กลับมารับคำปรึกษาแนะนำเพิ่มเติมสำหรับต่อไป
สำหรับชาวต่างชาติ
ขั้นแรก : ลงทะเบียน และรับบริการให้คำปรึกษา “ก่อน” การตรวจเลือด
เมื่อท่านเดินทางมาถึงคลีนิคนิรนาม (ไม่ต้องมีการนัดหมายล่วงหน้า) เพียงไปที่ช่องลงทะเบียน กรอกแบบฟอร์ม และนำไปให้เจ้าหน้าที่ พร้อมจ่ายเงิน 200 บาทค่าทำบัตร จากนั้นจะได้รับบัตรคิว ข้อมูลของท่านที่ลงทะเบียนน้ันจะถูกเก็บเป็นความลับ และเมื่อถึงคิวของท่าน เจ้าหน้าที่จะเชิญท่านเข้าไปในห้องให้คำปรึกษา เจ้าหน้าที่จะสอบถามและให้คำปรึกษา “ก่อน” ที่จะตรวจเลือด ข้อมูลจากการสอบถามพูดคุยจะถูกเก็บเป็นความลับ และไม่มีการตัดสินใดๆ จากเจ้าหน้าที่ ถึงความประพฤติหรืออัตลักษณ์ ดังนั้น ท่านจึงสบายใจได้และสามารถตอบคำถามตามความเป็นจริง เพื่อประโยชน์สูงสุดแก่ตัวท่านเอง ท่านควรใช้โอกาสนี้ ในการพูดคุยถึงข้อสงสัยในใจ เพื่อเราจะสามารถป้องกันและรู้ทันในอนาคต ขั้นตอนการให้คำปรึกษาประมาณ 10 นาที ส่วนคิวนั้น แล้วแต่จำนวนผู้มาเข้ารับบริการ
ขั้นที่สอง : การตรวจเลือด
สำหรับการตรวจเลือด เจ้าหน้าที่จะเชิญท่านไปนั่งรอที่หน้าห้องตรวจ จนกว่าคิวของท่านจะถูกเรียก และเมื่อถึงคิวของท่านแล้ว เจ้าหน้าที่ก็จะทำการเจาะเลือดที่แขนด้านในใส่หลอด โดยไม่มีการเขียนชื่อ แต่จะเป็นการระบุหมายเลข อุปกรณ์และเข็มจะใช้ของใหม่ทั้งหมด เจ้าหน้าที่มีความชำนาญ เจาะอย่างรวดเร็วและไม่เจ็บตัว จบด้วยการปิดสำลีที่แขนของท่าน และขั้นตอนนี้จะใช้เวลาเพียง 3 นาที
ขั้นสุดท้าย : รับผลเลือด และรับคำปรึกษา “หลัง” การตรวจ
ประมาณ 1 ชั่วโมงหลังจากการเจาะเลือด ท่านสามารถมายื่นบัตร รอรับผลได้ โดยเจ้าหน้าที่จะเชิญเข้าไปพบเจ้าหน้าที่ให้คำปรึกษาท่านเดิม เพื่อรับผล โดยท่านจะเลือกรับผลแบบพิมพ์หรือไม่พิมพ์ผลออกมาก็ได้ และเจ้าหน้าที่จะคุยกับท่านอีกเพื่อแนะนำการมีเพศสัมพันธ์แบบปลอดภัย
ข้อสำคัญของระยะฟักตัว ก่อนมาเข้ารับบริการ
ช่วงระยะเวลาระหว่างการติดเชื้อเอชไอวี และเวลาที่แอนติบอดีในร่างกายต้านเชื้อเอชไอวี ที่สามารถตรวจเลือดหาเชื้อได้นั้น เราเรียกว่า ระยะฟักตัว
99% ของผู้มีเชื้อเอชไอวี ร่างกายจะต้านเชื้อและปรากฏให้เห็นการการตรวจ หลังจากระยะเวลา 3 เดือนไปแล้ว อย่างไรก็ดี ปัจจุบัน เรามีการตรวจแอนติบอดี ที่มีประสิทธิภาพกว่าเมื่อก่อน
ดังนั้น เราจะสามารถตรวจหาเชื้อได้ภายในเวลา 30 วัน หลังจากได้รับเชื้อเอชไอวี ดังนั้น หากท่านมีความเสี่ยงและอยากเข้ามารับการตรวจ ก็สามารถมา ตรวจ hiv ได้เลยในช่วงเดือนแรก แต่ว่าจะต้องมาตรวจซ้ำอีกครั้งหลัง 3 เดือนไปแล้ว
สำคัญที่สุด คือ ณ ตอนนี้ คลีนิคนิรนาม เปิดให้บริการการตรวจ “แนท” ที่สามารถตรวจหาเชื้อได้เลย หลังจากรับเชื้อหรือมีความเสี่ยงมา 7 วัน เท่านั้น!